آرچ لینوکس یک توزیع مستقل لینوکسی است که بر اصول سادگی، مدرنیته، عملگرایی، مرکزیت کاربر و تطبیقپذیری پایبند می باشد. این توزیع، مینیمال، سبک و بروز است. آرچ لینوکس، کاربران حرفهای GNU/Linux را هدف قرار داده و برخلاف بسیاری از توزیعات دیگر، اولویت آن جذب تعداد کاربران بیشتر نمی باشد. آرچ در حال ترویج نگرش DIY (مخفف do-it-yourself به معنای خودت انجام بده) بین کاربران خود است و به شما در تغییر سیستم مطابق با نیازهایتان آزادی عمل می دهد.
توزیعهای مختلف لینوکس به سادگی و سهولت در استفاده مشهورند. با این حال آرچ لینوکس استثنایی برای ادعای مطرح شده، محسوب میشود که به کاربر اجازه میدهد تا در حین یکپارچگی سیستم، اقدام به شخصیسازی قسمتهای مختلف آن کند.
قابلیتهای شخصیسازی گسترده در آرچ لینوکس ممکن است برای کاربران مبتدی کمی گیجکننده به نظر برسند؛ اما مزیتی بسیار بزرگ برای افراد حرفهای و باتجربه در دنیای لینوکس محسوب میشوند. دلایل دیگری نیز برای محبوبیت آرچ لینوکس در میان علاقهمندان به دنیای متن باز وجود دارد که در این مقاله به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
آرچ لینوکس توزیعی رایگان و متن باز از سیستم عامل لینوکس است که امکانات بسیار زیادی جهت شخصیسازی در اختیار کاربران خود قرار میدهد و میتوان جنبههای مختلف آن را کنترل کرد. همچنین آرچ توزیع به نسبت سبکی محسوب میشود و طبیعت مینیمال از دلایل اصلی افزایش محبوبیت آن به شمار میرود.
آرچ لینوکس یا آرچ (به انگلیسی: Arch Linux) یک توزیع لینوکس برای کامپیوترهایی با معماری x86-64 است.
آرچ به اصل سادگی پایبند است و بر روی سادهگرایی، مدرنیته، عمل گرایی، مرکزیت کاربر و همهکاره بودن متمرکز شدهاست. در عمل، این بدان معنی است که این پروژه تلاش میکند حداقل تغییرات خاص توزیع و در نتیجه کمترین شکست با به روزرسانیها را داشته باشد و نسبت به انتخابهای طراحی ایدئولوژیک عملگرا باشد و بر مرکزیت کاربر تمرکز کند (به جای کاربر پسند بودن).
از Pacman، یک مدیر بسته که بهطور خاص برای آرچ استفاده شدهاست، برای نصب، حذف و به روزرسانی بستههای نرمافزاری استفاده میشود. آرچ از یک مدل انتشار غلتان استفاده میکند؛ به این معنی که «نسخههای عمدهای» از نسخههای کاملاً جدید سیستم وجود ندارد. به روزرسانی منظم سیستم، این سیستم عامل را به آخرین نسخه ارتقا میدهد؛ فایلهای نصبی هر ماه توسط تیم Arch به روزرسانی میشوند و به صورت اسنپشات (snapshot) در دسترس قرار میگیرند.
Arch Linux دارای مستندات جامعی است که متشکل از یک ویکی جامع است که به ارچویکی (ArchWiki) معروف است.
از زمان بارگذاری فایل ISO جهت نصب آرچ، کاربر میتواند بر جنبههای عملکردی مختلف سیستم عامل کنترل داشته باشد.
توزیعهای مختلف مبتنی بر معماری x86 و x64 به طور معمول براساس قاعده سادهسازی (به طور مخفف: KISS) توسعه یافتهاند؛ اما سازندگان آرچ لینوکس تقریباً سیستم عاملی مشابه با برگه سفید ارائه میکنند که وظیفه تصمیمگیری درباره جنبههای مختلف آن روی دوش کاربر قرار دارد. همچنین اگر از سایر توزیعها به سوی آرچ کوچ کنید، احتمال دارد که تفاوت چندانی را احساس نکنید زیرا از امکانات داخلی خاصی بهره نمیبرد و تمامی ویژگیهای مورد نیاز باید توسط کاربر افزوده شود.
مزایای آرچ لینوکس
امکانات مرتبط با شخصیسازی
آرچ لینوکس به عنوان یک سیستم عامل DIY (خودتان انجام دهید!) شناخته میشود که کاربر امکان شخصیسازی کوچکترین جزئیات در آن را دارد. از زمان بارگذاری فایل ISO جهت نصب آرچ، کاربر میتواند بر جنبههای عملکردی مختلف سیستم عامل کنترل داشته باشد و این مسئله از سوی برخی افراد به عنوان برتری اساسی آرچ شناخته میشود.
البته باید اشاره کرد که آرچ لینوکس از محیط دسکتاپ یا ابزار مدیریت پنجرهها به صورت پیشفرض بهره نمیبرد. به همین دلیل کاربر باید محیط مناسب خود را به صورت شخصی انتخاب کند و در ادامه اجزای مختلف را به آن اضافه نماید. حذف بسیاری از برنامهها و موارد غیر کاربردی و واگذار کردن اختیار به کاربر دلیل اصلی سبکی و دسترسی بالای آرچ است.
فناوری به روز و نوین
مدل ارائه آپدیتها در آرچ به صورتی است که دسترسی به جدیدترین نسخهها به صورت مستقیم امکانپذیر خواهد بود. در نتیجه کاربرانی که علاقه دارند قابلیتهای تازه را به محض انتشار تجربه نمایند، میتوانند تجربه مناسبی را در استفاده از آرچ داشته باشند. برای آپدیت کردن آرچ لینوکس تنها کافی است تا دستور زیر را مورد استفاده قرار دهید. نصب آپدیتها بسیار آسان است و تمامی امکانات نسخه آخر را شامل میشود.
pacman -syu
مخزن کاربری آرچ لینوکس (AUR)
مخزن (Repository) کاربری آرچ لینوکس که توسط جامعه استفادهکنندگان از آن پشتیبانی میشود، محلی مناسب برای پکیجهای مختلف لینوکس است که توسط افراد مختلف توسعه پیدا کردهاند. همچنین تعدادی از پکیجها پیش از افزوده شدن به مخزن اصلی آرچ، در مخزن کاربری آن در دسترس قرار میگیرند. به همین دلیل کاربران میتوانند به دنیای از نرم افزارهای جدید دسترسی داشته باشند که به صورت کلاسیک، به زمان بسیار بیشتری جهت افزوده شدن به توزیعها نیاز خواهند داشت.
راهنمای جامع آرچ (Wiki)
راهنما یا آرچ ویکی، شامل اسنادی است آرچ لینوکس است که به کاربران کمک میکند تا اطلاعات مورد نیاز درباره جنبههای مختلف سیستم عامل و مشکلات مرتبط با آن را پیدا کنند. بدون شک آرچ لینوکس یکی از بهترین راهنماها را در میان تمامی توزیعهای لینوکس در اختیار دارد که رفع مشکلات افراد را بسیار آسان میکند. همچنین دادههای مرتبط با تغییرات اخیر، اخبار مرتبط با آرچ، آمارها و درخواستها در ویکی قابل مشاهده خواهد بود.
پُلی میان توزیعهای مختلف
ابزار pacman وظیفه مدیریت پکیجها را در آرچ لینوکس برعهده دارد. این ابزار از انعطاف بالایی برخوردار است و میتواند علاوه بر پشتیبانی از پکیجهای موجود در مخزن آرچ، اقدام کامپایل کدهای باینری از منبع توسط دستور makepkg نیز کند. در نتیجه pacman به عنوان پلی میان توزیعهای مختلف عمل میکند که امکان نصب پکیجها از مخزن سایر توزیعها را فراهم مینماید. به همین دلیل کاربران میتوانند بدون فدا کردن امکانات، از مزیتهای بیشتر آرچ بهره ببرند.
افزایش سطح دانش مرتبط با لینوکس
آرچ میتواند تجربهای بینظیر از لینوکس را برای کاربران فراهم آورد. افراد در سطوح مختلف میتوانند با استفاده روزمره از آرچ، نکات جدیدی درباره لینوکس یاد بگیرند. برای مثال استفاده از نتورک منیجر میتواند تجربهای جدید برای بسیاری از کاربران باشد که امکان پیکربندی دستی شبکه را ایجاد میکند.
فرایند نصب آرچ نیز نسبت به سایر توزیعهای لینوکس متفاوت است. خبری از پشتیبانی به شکل قالب رابط گرافیکی در حین نصب آرچ نخواهد بود و تنها راه تعامل با سیستم عامل از طریق خط فرمان است. به طور کلی قابلیتهای اندکی به صورت گرافیکی ارائه میشوند و که این مسئله کاربر را به استفاده از خط فرمان سوق میدهد.
در هر جایی که به مشکل برخورد کنید، میتوانید از مطالب مفید آرچ ویکی جهت حل آن بهره بگیرید. البته توجه داشته باشید که امکان نصب محیط گرافیکی برای آرچ لینوکس وجود دارد؛ اما اگر میخواهید تجربهای خالص از لینوکس بدست آورید، توصیه میشود تا به سراغ آنها نروید.
آرچ پیشرو و بروز است
آرچ از سیستم انتشار آپدیت پیوسته (rolling) استفاده می کند و اساسا به این معنا است که شما ویژگی های جدید را به محض انتشار دریافت خواهید کرد.
تصویر(1)
بروزرسانی سیستم عامل نیز تنها به دستور ساده زیر ختم می شود:
pacman -Syu
آرچ همان چیزی است که از آن انتظار دارید
آرچ لینوکس امکان شخصی سازی کامل را برای کاربرانش فراهم میکند. به همراه این سیستم عامل هیچ محیط دسکتاپ یا Window Manager پیش فرضی نصب نمیشود. در واقع این اختیار به کاربر داده شده است تا سیستم خود را از ابتدا به صورت دلخواه پیکربندی کند. این رویکرد باعث میشود آرچ لینوکس بسیار سبک و انعطاف پذیر باشد زیرا هیچ برنامه پیشفرضی نصب نشده است. کاربران Arch Linux در فرآیند نصب پکیج ها آزادی عمل کامل دارند.
مخزن کاربران آرچ (AUR)
یک ویژگی منحصر به فرد که آرچ را از سایر توزیعها متمایز میکند، AUR است. AUR که مخفف Arch User Repository می باشد یک مخزن جامعه محور برای پکیج های لینوکس می باشد و توسط کاربران توسعه یافته است. در این مخزن، شما میتوانید با استفاده از توضیحات پکیجها (PKGBUILD)، یک پکیج را از منبع توسط makepkg کامپایل کرده و سپس آن را از طریق pacman نصب نمایید. AUR برای سازماندهی و اشتراک گذاری پکیج های جدیدی که توسط جامعه کاربری طراحی شده و همچنین تسریع فرایند اضافه شدن پکیج های محبوب به مخزن جامعه کاربری، ایجاد شده است. AUR مجموعه به مراتب گسترده تری از نرمافزارها را نسبت به مخزن رسمی آرچ ارائه می دهد.
Arch Wiki
آرچ لینوکس اگر مستندترین توزیع لینوکس نباشد بدون شک یکی از بهترین ها در این زمینه است. Arch Wiki، به عنوان منبعی بسیار معتبر برای علاقمندان به لینوکس شناخته میشود. Arch Wiki بسیار دقیق و جامع است و گاهی اوقات به مباحثی فراتر از خود آرچ لینوکس میپردازد. اگر با مشکلی در سیستم خود مواجه شدهاید، احتمالاً راه حل آن از قبل در Arch Wiki وجود دارد.
به عنوان یک واسطه عمل می کند
پکیج منیجر آرچ لینوکس، pacman است که بسیار منحصر به فرد می باشد. این پکیج منیجر به شما امکان میدهد به آسانی بستههای باینری را از مخزن آرچ نصب کنید. همچنین باینریهایی که از منبع توسط makepkg کامپایل شدهاند را نیز پشتیبانی میکند. pacman در واقع آرچ را به واسطی بین توزیع هایی که فقط امکان نصب بستههای باینری را از طریق سیستمهای مدیریت پکیج دارند و توزیع هایی که به شما امکان می دهند باینری ها را از منبع با پیکربندی های متغیر کامپایل کنید، تبدیل کرده است.
آرچ درک شما از لینوکس را افزایش می دهد
تصویر(2)
نصب آرچ به صورت clean installation (در این حالت اطلاعات پارتیشن حذف می شود) یک تجربه ارزشمند به شمار می رود. فرایند نصب پیچیده است زیرا اکثر مراحل نصب فاقد رابط گرافیکی هستند و شما باید از دستورات خط فرمان (CLI) استفاده نمایید. اگرچه این نوع پیچیدگی ممکن است برای کاربران جدید ترسناک به نظر برسد اما مزایای خودش را دارد. فرایند نصب موجب می شود که نحوه کارکرد لینوکس را بیاموزید که این مورد با اینستالر (نصب کننده) های گرافیکی اتفاق نمی افتد. شما با مفاهیمی مانند display manager، chroot، پیکربندی شبکه و… در طی فرایند نصب آشنا خواهید شد.
توجه: آرچ لینوکس دارای اینستالر گرافیکی نیز می باشد و کاربران مبتدی لینوکس که آمادگی انجام فرایند نصب به روش فوق را ندارند، می توانند از آن استفاده کنند.
سیستم عامل Black Arch
تصویر(3)
اگر به امنیت سایبری علاقهمند هستید، حتماً در مورد توزیع Black Arch شنیدهاید. مخزن Black Arch شامل لیست بلندی از ابزارهای امنیتی برای تست کنندگان نفوذ و پژوهشگران امنیت می باشد. از معایب نصب سیستم عامل Black Arch می توان به حجم بسیار بالای آن اشاره کرد زیرا تمامی ابزارها را شامل می شود و ممکن است برخی از آنها هرگز توسط کاربران استفاده نگردد. خبر خوب این است که میتوانید مخزن Black Arch را با سیستم آرچ خود یکپارچه سازی نموده و در صورت نیاز، ابزارهای مورد نظر خود را از مخزن دریافت کنید.
توزیعهای لینوکسی محبوب دیگر که بر پایه آرچ هستند عبارتند از:
Manjaro Linux
ArcoLinux
EndeavourOS
RebornOS
معایب آرچ لینوکس
یک توزیع پیشرفته است
اگرچه ممکن است آرچ توزیع پیشرفته و قدرتمندی به نظر برسد اما نیاز به یادآوری است که توزیع آرچ به هیچ وجه برای کاربران مبتدی مناسب نیست و به کاربران تازهکار لینوکس پیشنهاد نمی شود که این توزیع را امتحان نمایند. با توجه به قابلیت های سفارشیسازی آرچ، این احتمال وجود دارد که کاربر جدید با پیکربندی اشتباه موجب خرابی سیستم خود شود. اگر تمایل دارید آرچ را امتحان کنید اما از مهارتهای لینوکس خود اطمینان ندارید، بهتر است ابتدا نصب آن را در یک ماشین مجازی بررسی کنید و پس از کسب اطمینان کافی، روی یک سیستم واقعی نصب را انجام دهید.
جامعه کاربری آن نسبت به سایر توزیع ها کوچکتر است.
در صورت وقوع هرگونه خرابی، به راحتی قابل تعمیر نیست.
چه تفاوتی بین لینوکس و آرچ لینوکس وجود دارد؟
لینوکس یک هسته سیستمی متنباز است که خدمات پایه را برای اجرای برنامهها در یک کامپیوتر فراهم میکند اما سیستم عامل Arch Linux یک توزیع سبک با قابلیت سفارشیسازی بالا از لینوکس می باشد.
آرچ لینوکس عمدتا توسط کاربران حرفه ای استفاده میشود که میخواهند بیشترین کنترل را روی سیستم خود داشته باشند. در این توزیع، کاربران به راحتی میتوانند بستههای نرمافزاری را با استفاده از پکیج منیجری به نام Pacman نصب و مدیریت نمایند. آرچ لینوکس از مدل انتشار پیوسته (rolling) استفاده میکند و به طور مداوم بروزرسانی میشود.
به طور کلی، لینوکس دارای توزیعهای مختلف است که هر یک دارای نرمافزارهای از پیشنصب شده مخصوص خودشان هستند اما در سیستم عامل Arch Linux کاربران بر اساس نیازهای خود اقدام به پیکربندی و بهینهسازی سیستم عامل میکنند. بنابراین میتوان گفت Arch Linux یک توزیع خاص است که به دلیل قابلیت سفارشیسازی و سبک بودن شناخته میشود.
آرچ لینوکس برای چه کاربرانی مناسب است؟
تصویر(4)
آرچ لینوکس مناسبترین گزینه برای کاربرانی است که میخواهند کنترل کاملی روی سیستم خود داشته باشند. همچنین برای کاربرانی که به دنبال یک سیستم عامل سبک، بروز و با قابلیت شخصی سازی بالا هستند مناسب می باشد زیرا آرچ لینوکس از مدل انتشار پیوسته استفاده کرده و به طور مداوم بروزرسانی دریافت می کند. همچنین، سرعت و بازدهی بالای آرچ لینوکس نیز شهرت دارد.
ارائه پاسخ دقیق در خصوص میزان حافظه RAM موردنیاز برای این سیستم عامل امکان پذیر نیست زیرا این مورد به عوامل مختلفی مانند مشخصات سختافزاری کامپیوتر، نوع رابط گرافیکی دسکتاپ و برنامههای مورد استفاده بستگی دارد. با این حال، جهت اجرای آن حداقل به ۲۰۰ تا ۴۰۰ مگابایت حافظه RAM نیاز خواهید داشت.
آیا آرچ لینوکس بدون رابط گرافیکی کاربری است؟
نصب آرچ لینوکس بدون رابط گرافیکی کاربری (GUI) امکانپذیر است. همانطور که در مقاله تشریح شد، آرچ لینوکس انعطافپذیر بوده و قابلیت شخصی سازی دارد. کاربران میتوانند بر اساس نیازهای خود آن را پیکربندی کنند. بسیاری از کاربران آرچ لینوکس ترجیح می دهند که آن را بدون رابط گرافیکی نصب نمایند.
آیا آرچ برای کاربران مبتدی هم مناسب است؟
اگر یک کاربر مبتدی هستید اما همچنان به استفاده از آرچ اصرار دارید، بهتر است ابتدا آن را روی یک ماشین مجازی نصب کنید.
به عنوان یک کاربر مبتدی در ابتدا بهتر است کمی بیشتر با دنیای لینوکس و امکانات آن آشنا بشوید و سپس اقدام به گشت و گذار عمیقتر در آن کنید. آرچ لینوکس هیچ گونه قابلیت یا انتخاب پیشفرضی را در روبهروی کاربران خود قرار نمیدهد، در نتیجه از زمان شروع فرایند نصب تمامی فرایندها وابسته به کاربر خواهد بود. چنین تجربهای ممکن است برای یک کاربر حرفهای بسیار عالی باشد؛ زیرا افقهای جدیدی را جهت شخصیسازی باز میکند. در سوی دیگر احتمال دارد مسیر گفته شده برای کاربران مبتدی فرسایشی به نظر برسد.
اگر یک کاربر مبتدی هستید اما همچنان به استفاده از آرچ اصرار دارید، بهتر است ابتدا آن را روی یک ماشین مجازی نصب کنید. اگر توانستید مهارت لازم را برای استفاده بدون دردسر از آرچ بدست آورید، آنگاه میتوانید از این سیستم عامل به عنوان گزینه اصلی و روزمره خود بهره بگیرید.
استفاده از توزیعهای سادهتر مبتنی بر آرچ، یکی دیگر از روشهای جایگزین است که به کاربران مبتدی توصیه میشود. از میان چنین توزیعهایی میتواند به آرکولینوکس و مانجارو اشاره کرد. تمرکز اصلی مانجارو روی کاربرپسندی قرار دارد و محیط کاربری آن را برای افراد تازهکار سادهسازی میکند. همچنین انبوهی از نرم افزارهای آماده در این توزیع یافت میشوند که جهت انجام امور روزمره به کاربران کمک میکنند.
تاریخچه
با الهام از توزیعات سادهگرای دیگر مانند CRUX، جاد وینت (Judd Vinet) توسعهٔ آرچ لینوکس را در مارس ۲۰۰۲ شروع کرد. اولین نسخهٔ رسمی آرچ لینوکس ۰٫۱ در یازدهم مارس ۲۰۰۲ منتشر شد. آرچ از Slackware, BSD, PLD Linux, و CRUX الهام گرفته بود اما در آن زمان مثل همهٔ آنها، از نبود برنامهٔ مدیر بسته رنج میبرد. وینت توزیع خودش را بر همان اصول توزیعهای ذکر شده ساخت. اما او همچنین برنامهٔ مدیریت بستهٔ پکمن را هم نوشت تا به صورت خودکار نصب، حذف و بروزرسانی بستهها را کنترل کند. وینت رهبری پروژه را تا اول اکتبر ۲۰۰۷ بر عهده داشت، و زمانی که او دیگر وقت کافی برای این کار نداشت، کنترل و مدیریت پروژه را به ایرون گریفین (Aaron Griffin) منتقل کرد.
در ۲۴ فوریه سال ۲۰۲۰ ایرون گریفین مدیریت پروژه را به لِوِنت پولیاک (Levente Polyak) واگذار کرد.
در ژانویه ۲۰۱۷ آرچ پایان پشتیبانی از پلتفرم i686 را اعلام کرد و آخرین نسخه ISO با پشتیبانی از i686 در فوریه همان سال منتشر شد.
امنیت مخازن
تا زمان انتشار پکمن نسخه ۴٫۰٫۰ مدیریت بسته آرچ قابلیت پشتیبانی از بستههای امضا شده را نداشت. بستهها و متادیتای آنها زمان دانلود و نصب تأیید نمیشد و این باعث میشد تا بستههای دستکاری شده یا میرورهای غیررسمی مخازن توانایی آلوده کردن سیستم را داشته باشند.
پکمن نسخه ۴٫۰٫۰ قابلیت امضا کردن بستهها را اضافه کرد اما به صورت پیش فرض خاموش بود. در نوامبر ۲۰۱۱ امضا شدن بستهها توسط توسعه دهندهها اجباری شد و از تاریخ ۲۱ مارس ۲۰۱۲ تمامی بستهها امضا میشوند، از تاریخ ژون ۲۰۱۲ این امکان به صورت پیشفرض فعال شد.
طراحی و اصول
آرچ بهطور گستردهای برپایهٔ بستههای دودویی است. بستههای دودویی در این توزیع با هدف معماریهای x86-64 ساخته میشوند، تا سیستم مدرن بهینهای را بسازند. یک سیستم اتوماتیک برای کامپایل و ساخت بستهها برای معماریهای دیگر وجود دارد، که به نام ABS یا (Arch Build System) شناخته میشود.
سادگی
تمرکز آرچ بر روی سادگی و اقتصادی بودن سیستم برای توسعهدهندهها است و تمرکز بر روی ساخت یک محیط سر راست و نسبتاً آسان برای درک مستقیم کاربر است، تا به جای ارائه ابزارهای مدیریت گرافیکی با سبک اشاره و کلیک. برای مثال مدیر بستهٔ آرچ (پکمن) هیچگونه واسط گرافیکی رسمیای ندارد؛ ولی توجه بیشتر روی ساختن و آماده کردن فایلهای تنظیمات تمیز با حاشیهنویسی خوب که مرتب شدهاند برای دسترسی سریع و ویرایش و همینطور استفادهٔ بهینه از خط فرمان است. این مسئله باعث شد که آرچ به عنوان یک توزیع برای «کاربران متوسط و حرفهای که از کار با خط فرمان نمیترسند» معروف گردد.
“اعتماد کردن به ابزارهای پیچیدهٔ مدیریت و ساختن سیستم، باعث صدمه زدن به کاربر نهایی میگردد. […] «اگر شما برای مخفی کردن پیچیدگی سیستم تلاش کنید، به یک سیستم پیچیدهتر خواهید رسید.» لایههای انتزاعی که باعث مخفی کردن داخل میگردند، هیچگاه چیز خوبی نبودهاند. در مقابل، مسائل داخلی باید به نحوی طراحی گردند که به هیچگونه مخفیسازی نیاز نباشد.”
— ایرون گریفن
نصب
ترمینال آرچ لینوکس
وبسایت آرچ لینوکس یک فایل ISO در اختیار کاربران قرار میدهد که میتواند برای اجرا از فلش درایو و CDیاDVD استفاده شود. پس از پارتیشنبندی و فرمت کردن درایو توسط کاربر یک اسکریپت ساده (pacstrap) قسمت اصلی سیستم را نصب میکند. نصب به صورت پیشفرض تنها یک محیط پایهٔ لینوکس را فراهم میکند. نصب برنامههای دیگر (مانند رابط گرافیکی کاربری) را میتوان با استفاده از pacstrap یا پس از راه اندازی دوباره با استفاده از پکمن انجام داد.
یک روش جایگزین برای استفاده از USB یا CD استفاده از نسخه استاتیک مدیر بسته پکمن از درون یک سیستم عامل مبتنی بر لینوکس دیگر است. در این روش کاربر میتواند پس از mount کردن درایو فرمت شده با استفاده از pacstrap (یا پکمن به همراه سوئیچ خط فرمان مناسب) قسمت اصلی سیستم عامل و بستههای جانبی مورد نیاز را در مسیر درایو جدید mount شده نصب کند. این روش برای زمانی مفید است که کاربر قصد نصب آرچ روی فلش درایو یا درایو mount شده متعلق به یک سیستم دیگر را دارد.
صرف نظر از نوع نصب، قبل از آماده شدن سیستم جدید برای استفاده، باید اقدامات بیشتری انجام شود، مهمترین آنها با نصب بوت لودر، ایجاد initramfs و پیکربندی سیستم جدید است.
آرچ لینوکس بروزرسانی را برای تاریخهای خاص برنامهریزی نمیکند بلکه از سیستم “Rolling Release” استفاده میکند به این صورت که بستههای جدیدی در طول روز ارائه میشوند و مدیر بسته پکمن اجازه میدهد تا کاربران به راحتی سیستم را به روز کنند.[۹]
گاهی مداخلات دستی در سیستم به روزرسانی رخ میدهد که راهنماییهای لازم مربوط به آنها در قسمت news وبسایت آرچ قابل دسترس است.
اسکریپت نصب خودکار
یک نصبکننده خودکار آزمایشی به نام archinstall در تمام ایمیجهای منتشر شده از سال 2021 وجود دارد که به کاربران اجازه میدهد به راحتی آرچ لینوکس را به همراه نرم افزارهای مورد نیاز از جمله درایورها، پارتیشنبندی دیسک، پیکربندی شبکه، راهاندازی حسابها و نصب محیطهای دسکتاپ نصب و پیکربندی کنند.
مدیریت بسته
تنها پلتفرم پشتیبانی شده آرچ x86_64 است. مخازن بسته رسمی و مخزن کاربران (AUR) شامل ۵۸۰۰۰ بسته باینری و سورس هستند که به ۶۸۰۰۰ بسته دبیان لینوکس نزدیک است. با این حال، رویکردهای دو توزیع در بستهبندی متفاوت است، و مقایسه مستقیم را دشوار میکند.
پکمن(Pacman)
همه بستهها از طریق مدیر بسته پکمن مدیریت میشوند. پکمن نصب بستهها، بهروزرسانی، حذف یا بازگردانی بستهها را انجام میدهد و توانایی تشخیص خودکار وابستگیها را نیز دارد. بستههای آرچ لینوکس از مخازن بستههای آرچ تأمین و برای معماری x86-64 بهینهسازی شدهاند. پکمن در نصب نرمافزارها بر اساس بستههای با فرمت tar.gz یا tar.zst طراحی شدهاست.
مخازن
در حال حاضر ۴ مخزن رسمی وجود دارد:
هسته (Core)، که شامل همهٔ بستههای مورد نیاز برای نصب سیستم پایه است.
اضافی (Extra)، که شامل بستههایی است که برای نصب سیستم پایه ضروری نیستند، مثل میزکار و سایر برنامهها.
جامعه کاربری (Community)، که مخصوص بستههای ساخته یا پیشنهاد شده توسط جامعه کاربری است و شامل بستههایی است که رای کافی از طرف کاربران کسب کرده و از طرف یک کاربر مورد اطمینان تأیید شدهاند.
چند کتابخانهای (Multilib)، یک مخزن متمرکز برای کاربران x86_64 که برای آسانی بیشتر در حمایت از برنامههای کاربردی ۳۲ بیتی در محیط ۶۴ بیتی است.
علاوه بر این، همچنین مخازن آزمایشیای موجودند که دارای بستههای آزمایشی نامزد برای دیگر مخازن هستند. در حال حاضر مخازن زیر وجود دارد:
آزمایشی (Testing)، یک مخزن خاص که شامل بستههایی است که نامزد اضافه شدن به مخزن اضافی یا هسته هستند.
آزمایشی-جامعه کاربری (community-testing)، شامل بستههایی است که نامزد اضافه شدن به مخزن جامعه کاربری است.
چند کتابخانهای-تستی (multilib-testing)، شامل بستههایی است که نامزد اضافه شدن به مخزن چند کتابخانهای است.
مخزن ناپایدار (Unstable) در ژوئیه ۲۰۰۸ کنار گذاشته شده و بیشتر بستههای آن به مخازن دیگر منتقل شدند. علاوه بر مخازن رسمی، تعدادی مخازن غیررسمی کاربران (AUR) هم وجود دارند.
Arch Build System (ABS)
برنامهای مشابه Ports است که قادر به کامپایل کردن سورسها به بستههای باینری قابل نصب توسط Pacman است. ABS یک شاخه از شل اسکریپتها به نام PKGBUILD فراهم میکند که میتواند تمام بستههای رسمی آرچ را تغییر دهد و کامپایل کند. بازسازی کل سیستم با استفاده از کامپایلر فلگهای اصلاح شده هم توسط ABS پشتیبانی میشود. ابزار makepkg هم برای ایجاد بستههای pkg.tar.gz از سورسهای غیررسمی قابل استفاده است. بستههای جدید نیز قابلیت نصب و مدیریت با پکمن را دارند.
Arch User Repository (AUR)
علاوه بر مخزنهای رسمی آرچ، AUR اسکریپتهای PKGBUILD ساخته شده توسط کاربران را برای بستههایی که در مخازن رسمی وجود ندارند را فراهم میکند. این اسکریپتهای PKGBUILD نصب از سورس را با چک کردن وابستگیها و لیست کردن آنها و تنظیم سازگاری با معماری سیستم آسانتر میکنند.برنامههای راهنمای AUR هم میتواند روند دانلود و نصب بستهها را باز هم آسانتر کند. با وجود این اینگونه ابزارها به دلیل خطرات احتمالی امنیتی هیچگاه در مخازن رسمی قرار نمیگیرند. به همین دلیل توسعه دهندگان آرچ هیچگاه اینگونه ابزار را در مخزن اصلی قرار نمیدهند.
AUR بستههایی را برای کاربران فراهم میکند که به دلایل زیر در مخازن رسمی وجود ندارند.
مشکل مجوزها. نرمافزارهای که رایگان هستند اما نمیتوان آنها را بازتوزیع کرد، میتوانند در AUR قرار گیرند. به صورتی که تنها چیزی که در وبسایت آرچ لینوکس میزبانی میشود یک شل اسکریپت است که نرمافزار اصلی را از جای دیگری دانلود میکند. نمونههایی از این نرمافزارهای انحصاری رایگان، google earth و RealPlayer هستند.
بستههای رسمی بهینه شده. AUR همچنین شامل بسیاری از نسخههای ناپایدار مثل نسخهای بتا از نرمافزارهایی است که نسخه پایدار آنها در مخازن رسمی وجود دارد.
کاربران میتوانند برای هر نرمافزاری PKGBUILD ایجاد کنند و هر PKGBUILD که به دلیل مجوزها به AUR محدود نمیشوند میتوانند با رای کاربران به مخزن جامعه کاربری راه یابند.
چرا از آرچ لینوکس استفاده کنیم؟
کاربران فنی با دانش بالا، قشر مناسبی برای آرچ لینوکس هستند؛ زیرا میتوانند از امکانات بسیار فنی و عمیق آن، سود لازم را ببرند. با کمک مهارت کافی میتوان آرچ لینوکس را برای استفادههای مختلف بهینهسازی کرد و از جامعه کاربری فعال آن نیز بهره جست. Pacman و AUR تنها برخی از ویژگیهای منحصر به فرد آرچ هستند که قدرت زیادی را ارائه میکنند و در توزیعهای مبتنی بر آن نیز دیده میشوند.
مخزن BlackArch یکی از عناوین مهم و کاربردی است که میتوانید به سیستم عامل خود اضافه کنید. ابزارهای امنیتی متعددی درون این مخزن در نظر گرفته شده است که آن را به گزینهای مناسب جهت استفاده در امور مرتبط با امنیت سایبری تبدیل میکند و از شهرت بالایی میان متخصصین این زمینه برخوردار است. طیف وسیع ابزارها برای امور مختلفی مانند تست نفوذ و تحقیقات امنیتی کاربرد خواهد شد.
جمع بندی
سیستم عامل Arch Linux یک توزیع لینوکسی قدرتمند برای کاربران حرفه ای می باشد. این توزیع با بهرهگیری از سیستم Rolling و مدیریت پکیج Pacman، فرایند بروزرسانی را تسهیل نموده است. همچنین امکانات شخصیسازی بالا در آرچ لینوکس، به کاربران امکان میدهد تا سیستم را بر اساس نیازهای خود تغییر دهند.