امروزه اکثر مردم دنیا با شکل جدیدی از پول به نام بیت کوین آشنا شده یا نام آن را شنیدهاند. ارز دیجیتال یا رمزارز بیت کوین (BTC) نوعی پول الکترونیکی است. این ارز دیجیتال غیرمتمرکز است، به صورت مستقل از بانکها کار میکند و میتواند بدون نیاز به واسطه در شبکه بلاک چین بیت کوین به صورت همتا به همتا از کاربری به کاربر دیگر ارسال شود. اما سوال اینجاست که ارز دیجیتال بیت کوین چیست و چرا اینقدر در دنیای امروز مهم است؟
وقتی بیت کوین کار خود را آغاز کرد، هیچکسی فکرش را هم نمیکرد که این نوآوری باعث ایجاد چه تحولاتی خواهد شد. خیلیها در این سالها مرگ زودهنگام بیت کوین را پیشبینی کردند، اما آنچه اتفاق افتاد این بود که پادشاه ارزهای دیجیتال آمده بود که بماند. حالا این بیت کوین چیست که همه دشمنان خود را ناامید کرده است؟
در این مقاله، تلاش کردهایم تا آموزش بیت کوین را به زبان ساده توضیح دهیم. اگر شما هم کنجکاو هستید درباره اولین ارز دیجیتال جهان بدانید که چه ویژگیهایی دارد، چگونه ذخیره میشود و چه کسی آن را کنترل میکند، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا به پاسخ پرسشهای خود برسید.
بیت کوین را پادشاه رمزارزها نیز مینامند، چرا که اولین ارز دیجیتال رایج بوده، ظهور آن باعث به وجود آمدن ارزهای دیجیتال دیگر شده و از آن زمان در صدر لیست با ارزشترین رمزارزها باقی مانده است. اگر دنیای ارزهای دیجیتال برای شما جذاب است یا میخواهید وارد معاملات این نوع داراییها شوید، بهتر است ابتدا درباره بیت کوین و نحوه کارکرد آن اطلاعاتی داشته باشید. برای آشنایی با بیت کوین، تاریخچه و بلاک چین آن و نحوه خرید و فروش آن در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
بیت کوین یک نام یک شبکه غیرمتمرکز است. ارزی هم که در این شبکه جابهجا میشود همان بیت کوین نام دارد و نماد معاملات آن در بازار ارزهای دیجیتال BTC است. در ادامه شبکه بیت کوین و ارز دیجیتال BTC را بهصورت مجزا معرفی میکنیم.
در جدول زیر مشخصات کلی بیت کوین را میبینید:
نام ارز
بیت کوین (Bitcoin)
نماد
BTC
نام سازنده
ساتوشی ناکاموتو (هویت ناشناس)
سال راهاندازی
۲۰۰۹
سقف عرضه
۲۱ میلیون واحد
پاداش فعلی هر بلاک
۳.۱۲۵ بیت کوین
سرعت انتقال
تأیید در ۱۰ دقیقه (معمولاً)
الگوریتم اجماع
اثبات کار
روش رمزنگاری
SHA-۲۵۶
جدول مشخصات بیت کوین
بیتکوین (به انگلیسی: Bitcoin) (به اختصار: BTC؛ نماد: ₿) یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز، بدون بانک مرکزی یا مدیریت واحد است که میتواند بدون واسطه، از طریق شبکهی بیتکوین به صورتِ همتا به همتا ارسال شود.تراکنشها توسط یک شبکه به صورت رمزنگاریشده تأیید میشود و در یک دفتر کل توزیعشده عمومی به نام زنجیرهبلوک ثبت و ضبط میشوند. این رمزارز در سال ۲۰۰۸ توسط شخص یا گروهی ناشناس با نام ساتوشی ناکاموتو اختراع شد. استفاده از این ارز در سال ۲۰۰۹ پس از انتشار نرمافزار متنباز آن آغاز شد.
در فرایند استخراج این رمزارز، به فرد استخراج کننده (ماینر) پاداش بیتکوین میرسد که میتوان با استفاده از بیتکوین، ارزهای دیگر، محصولات و خدمات را خرید. به دلیل استفاده در تراکنشهای غیرقانونی، مصرف مقدار زیادی برق در استخراج (و در نتیجه ردپای کربنی)، نوسان قیمت و دزدی از مبادلات فریسیانکا، بیتکوین مورد انتقاد قرار گرفتهاست. در گذشته برخی از سرمایهگذاران و اقتصاددانان بیتکوین را به عنوان یک حباب سوداگرانه توصیف کردهاند ولی برخی از آن به عنوان سرمایهگذاری استفاده کردهاند. چندین آژانس نظارتی هشدارهایی برای سرمایه گذاران در مورد بیتکوین صادر کردهاند. در سپتامبر ۲۰۲۱، السالوادور رسماً بیتکوین را به عنوان ارز قانونی پذیرفت و نخستین کشوری بود که این کار را انجام داد.
کلمهی بیتکوین در یک اوراق سفید منتشر شده در ۳۱ اکتبر ۲۰۰۸ تعریف شد. که ترکیبی از بیت و سکه است.هیچ استاندارد واحدی برای نوشتن کلمه بیتکوین وجود ندارد. برخی منابع از بیتکوین (Bitcoin) با حروف بزرگ برای اشاره به فناوری و شبکه رایانهای و بیتکوین (bitcoin) با حروف کوچک برای واحد حساب استفاده میکنند. روزنامه والاستریت جورنال, و فرهنگ انگلیسی آکسفورد از نوشتن بیتکوین با حروف کوچک در همه موارد حمایت میکنند. اولین بار ولی در 13 سال پیش در سایت کلمه بیتکوین را با حروف بزرگ نوشته شده بود که بعدا در صرافی ها هم به صورت حرف بزرگ نوشته شد.
بیت کوین به سادهترین زبان
سادهترین و درعینحال جامعترین تعریفی که میتوان برای سؤال «بیت کوین چیست» ارائه داد، شاید عنوان همان مقالهای باشد که «ساتوشی ناکاموتو» (Satoshi Nakamoto) در سال ۲۰۰۸ برای معرفی بیت کوین منتشر کرد: سیستم پول الکترونیک همتابههمتا.
براساس این تعریف، اول اینکه بیت کوین پول است؛ یعنی کارکرد همان پولی را دارد که همه ما میشناسیم و هرروز و هرساعت با آن سروکار داریم. دوم اینکه این پول الکترونیک است؛ یعنی حالت فیزیکی ندارد؛ بلکه بهطورکامل دیجیتال است و نقلوانتقال آن هم در بستر دیجیتال اتفاق میافتد. سوم اینکه بیت کوین همتابههمتا است؛ یعنی واسطه یا نهاد مرکزی مانند بانک در بیت کوین وجود ندارد؛ بلکه انتقال آن بهصورت کاملاً مستقیم از فردی به فرد دیگر انجام میشود.
بیت کوین؛ شبکهای جهانی
بیت کوین شبکهای از کامپیوترها و سرورها در سراسر جهان است که ازطریق اینترنت به یکدیگر متصل هستند و نرمافزار اصلی بیت کوین را اجرا میکنند. این کامپیوترها که نود (Node) نام دارند، برتریای بر یکدیگر ندارند و فقط پایگاه داده بیت کوین را که به آن بلاک چین میگویند، در خود ذخیره میکنند. هرکسی در هرجای دنیا میتواند با راهاندازی این نرمافزار در هر کامپیوتری، بخشی از این شبکه باشد.
همه مردم میتوانند ازطریق نرمافزار اصلی بیت کوین، یعنی بیت کوین کور (Bitcoin Core)، یا کیف پول بیت کوین به یکدیگر بیت کوین انتقال دهند. این انتقال (تراکنش) ازطریق نودها دریافت و روی بلاک چین ثبت میشود. وقتی تراکنشی روی بلاک چین ثبت شد، همه نودها آن را ذخیره میکنند و دیگر هیچکسی نمیتواند این تراکنش را تغییر دهد یا حدف کند.
آسانترین راه برای درک اینکه بیت کوین چیست، تشبیه آن به «اینترنتِ پول» است. اینترنت کاملاً دیجیتال است، هیچکسی مالکیت یا کنترل آن را دراختیار ندارد، کاملاً بدون مرز است، در ۲۴ ساعت شبانهروز و ۷ روز هفته دردسترس قرار دارد و همه میتوانند ازطریق آن بهراحتی به یکدیگر داده بفرستند.
خالق بیت کوین ناشناس است
بیت کوین را هویت ناشناسی با نام مستعار «ساتوشی ناکاموتو» ایجاد کرده است. هیچکسی نمیداند که ناکاموتو کیست یا یک نفر بوده است یا یک گروه. حدسوگمانهای زیادی درباره هویت او مطرح شده است؛ اما هیچیک از این فرضیهها به اثبات نرسیده و هویت سازنده بیت کوین همیشه یک راز باقی مانده است.
سقف عرضه بیت کوین چیست
اگر تا اینجا برایتان سؤال بود که عرضه بیت کوین با چه سازوکاری محدود شده است، اکنون باید جواب خود را گرفته باشید. اگر کمی با دید ریاضیاتی به مدل انتشار و هاوینگ بیت کوین نگاه کنید، خواهد دید که درنهایت پس از چندین سال، پاداش بیت کوین عملاً به صفر میرسد. محاسبات نشان میدهد که این اتفاق، یعنی استخراج آخرین بیت کوین، در سال ۲۱۴۰ روی خواهد داد.
آیا میتوان بیت کوین را هک کرد؟
ازلحاظ نظری امکان هک بیت کوین وجود دارد؛ اما این کار به چنان سرمایه هنگفت و کامپیوترهای قدرتمندی نیاز دارد که عملاً هک بیت کوین را غیرممکن یا غیرسودآور میکند. همچنین، ممکن است نقصهایی در کد بیت کوین وجود داشته باشد که کسی با سوءاستفاده از آن بتواند آسیبی به شبکه بزند یا برای خود بیت کوین تولید کند؛ اما چون بیت کوین غیرمتمرکز و منبعباز است و هزاران توسعهدهنده روی آن کار میکنند، امکان چنین اتفاقی عملاً صفر است.
بلاک چین بیت کوین چیست؟
بیت کوین اولین بلاک چین موفق و کارآمد دنیا بود که توسط ساتوشی ناکاموتوی ناشناس ساخته شد. به صورت کلی، بلاک چین یک دفتر کل توزیع شده است؛ یک پایگاه داده مشترک میان اعضا (نودهای) که از طریق تکنیکهای رمزنگاری به هم متصل میشوند.
اصطلاح «توزیع شده» یا «Distributed» در اینجا به این معنی است که اطلاعات بلاک چین در تعداد زیادی از رایانهها (نودها) به جای یک سرور مرکزی ذخیره میشود. به همین دلیل بر خلاف سیستمهای شبکه سنتی که ذخیره متمرکز دارند، به شبکههای بلاک چین، غیرمتمرکز میگویند.
برنامههای خودکار نصب شده روی این رایانهها یا نودهای شبکه، امنیت و پایداری بلاک چین را حفظ کرده و عملکردهای لازم برای کارکرد درست آن را انجام میدهند.
بلاک در بلاک چین فایلی است که شامل سربرگ یا هدر بلوک، شمارنده تراکنش و تراکنشهای ثبت شده در بلاک است. شمارنده تراکنش تعداد تراکنشهای موجود در بلاک را لیست میکند، در حالی که هدر بلاک از چندین عنصر تشکیل شده است:
نسخه نرم افزار: بلاک چین کدام نسخه را اجرا میکند (گاهی اوقات به آن شماره جادویی میگویند).
هش بلاک قبلی: اطلاعات رمزگذاری شده از بلاک قبلی.
ریشه مرکل (Merkle Root): یک هش واحد (از اطلاعات رمزگذاری شده) که شامل تمام اطلاعات هش شده از تراکنشهای قبلی است.
مهر زمانی یا تایم استمپ: تاریخ و ساعت باز شدن بلاک.
سختی هدف (Difficulty Target): مشکل فعلی شبکه و سختی آن که ماینرها سعی در حل آن دارند.
نانس (Nonce): مخفف عبارت “number used one” است که برای حل مشکل استخراج و باز کردن بلاک استفاده می شود.
همانطور که اشاره شد، هر بلاک حاوی اطلاعات هش شده (رمزنگاری شده) بلاک قبلی است. این امر یک زنجیره از بلاکهای رمزنگاری شده ایجاد میکند که حاوی اطلاعات تمام بلاکهای قبلی است و در نهایت به اولین بلاک در بلاک چین میرسد.
رمزنگاری در بلاک چین بیت کوین
بیت کوین از الگوریتم هش SHA-256 برای رمزنگاری (هش) دادههای ذخیره شده در بلاکها استفاده میکند. به عبارت سادهتر، دادههای تراکنش ذخیره شده در یک بلاک، در یک عدد هگزادسیمال ۲۵۶ بیتی (۶۴ رقمی) رمزنگاری میشود. این عدد شماره شامل تمام دادههای تراکنش و اطلاعات مرتبط با بلاکهای قبل از آن بلاک است.
در حالی که دادههای یک بلاک، رمزنگاری شده و در بلاک بعدی استفاده میشود، بلاک غیر قابل دسترسی یا غیر قابل خواندن نیست. هش آن در بلاکهای بعدی نیز استفاده میشود و به همین ترتیب جلو میرود، اما همه بلاکها قابل خواندن هستند. این باعث میشود که نتوان یک بلاک را بدون عوض کردن دادههای تمام بلاکهای قبلی تغییر داد و امنیت را بالا میبرد. همچنین اطمینان حاصل میشود که هر کسی میتواند بلاک چین را بررسی کند.
0 تا 100 بیتکوین : بیت کوین چیست؟ آموزش کامل Bitcoin به زبان ساده (راهنمای جامع)
ارز دیجیتال بیت کوین چیست؟
اکنون با بلاک چین بیت کوین آشنا شدیم، اما هدف از راهاندازی ساز و کار پیچیده بلاک چین بیت کوین چیست؟ ارز دیجیتال بیت کوین هسته مرکزی این بلاک چین است. رمزارز بیت کوین که با نماد اختصاری BTC شناخته میشود، ارز دیجیتال بومی شبکه بیت کوین است و اولین و با ارزشترین رمزارز در بازار ارز دیجیتال محسوب میشود.
ارز دیجیتال بیت کوین یک دارایی دیجیتال غیرمتمرکز است. کاربرد بیت کوین شامل بسیاری از کاربردهای داراییهای سنتی مانند پول نقد و طلا میشود؛ یعنی، میتوانید از بیت کوین هم به عنوان پول برای پرداخت خدمات و مبادلات مالی و به عنوان سرمایهگذاری و حفظ ارزش سرمایه خود استفاده کنید.
یکی دیگر از مواردی که بیت کوین را متفاوت میکند، مدل غیرمتمرکز و «عدم نیاز به اعتماد» در آن است. این بدان معناست که بیت کوین واسطههای امور مالی مانند بانکها را از بین میبرد و با ارائه یک شبکه غیرمتمرکز بدون یک نهاد مرکزی در راس، باعث میشود مجبور نباشید به یک نهاد شخص ثالث یا واسطه مانند بانک برای انجام تبادلات مالی خود اعتماد کنید.
در امور مالی سنتی همیشه یک یا بیش از یک واسطه در معاملات شما وجود دارد. هر کدام از این واسطهها برای خدمات خود هزینه یا کارمزد دریافت میکنند. برخلاف تقریباً تمام تراکنشهای مالی مدرن که الکترونیکی هستند، پول نقد فیزیکی و بیتکوین از این نظر مشابه هستند که میتوان آنها را مستقیماً، بدون دخالت اشخاص ثالث انجام داد.
مبادله مستقیم پول نقد نیازی به واسطه ندارد، اما ایجاد وجه نقد صرفاً به شخص ثالث قابل اعتمادی مانند بانک مرکزی وابسته است. در مقابل، ایجاد بیت کوین جدید به صورت برنامهای و دورهای اتفاق میافتد و عرضه کل آن به ۲۱ میلیون واحد محدود میشود. بیت کوینهای جدید با فرآیند استخراج توسط ماینرها به دست میآیند. پس از معرفی بیت کوین و ارز دیجیتال BTC، توضیح میدهیم که استخراج بیت کوین چیست و چگونه انجام میشود.
در جدول زیر یک معرفی کلی از ارز دیجیتال و بلاکچین بیت کوین ارائه شده است:
نام رمزارز
بیت کوین
نماد اختصاری
BTC
سازنده
ساتوشی ناکاموتو
سال راهاندازی شبکه
۲۰۰۹
الگوریتم اجماع
اثبات کار (PoW)
الگوریتم هش
SHA-256
حداکثر مقدار عرضه
۲۱ میلیون واحد
ویژگی مهم
اولین و با ارزشترین ارز دیجیتال
زمان لازم برای ایجاد بلاک جدید
تقریباً هر ۱۰ دقیقه
هاوینگ
هر ۲۱۰٬۰۰۰ بلاک یا تقریباً ۴ سال یک بار
تاریخچه بیت کوین
برای اینکه بهتر بفهمیم ارز دیجیتال بیت کوین چیست و چگونه کار میکند، بهتر است آشنایی مختصری با تاریخچه آن داشته باشیم.
سال ۲۰۰۸: ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) وایت پیپر بیت کوین را منتشر کرد.
ژانویه ۲۰۰۹: اولین استخراج بیت کوین و اولین تراکنش بین ناکاموتو و هال فینی (Hal Finney) انجام شد.
سال ۲۰۱۰: لازلو هانیچ (Laszlo Hanyecz) اولین خرید با بیت کوین در دنیای واقعی را انجام داد و دو پیتزا در ازای ۱۰٬۰۰۰ واحد BTC گرفت. این اتفاق بعدها به روز پیتزای بیت کوین معروف شد.
سال ۲۰۱۱: قیمت بیت کوین از ۱ دلار عبور کرد.
نوامبر ۲۰۱۲: اولین هاوینگ بیت کوین (Bitcoin Halving) اتفاق افتاد.
سال ۲۰۱۳: قیمت بیت کوین به بیش از ۱٬۰۰۰ دلار افزایش یافت.
سال ۲۰۱۴: صرافی مت گاکس (Mt. Gox)، یک صرافی بزرگ بیت کوین، دچار هک شده و ورشکست شد و قیمت بیت کوین کاهش پیدا کرد.
جولای ۲۰۱۶: دومین هاوینگ بیت کوین اتفاق افتاد.
سال ۲۰۱۷: رالی قابل توجه دیگری قیمت بیت کوین را به ۲۰٬۰۰۰ دلار نزدیک کرد.
مه ۲۰۲۰: سومین هاوینگ بیت کوین اتفاق افتاد.
سال ۲۰۲۱: کشور السالوادور رسماً بیت کوین را به عنوان ارز قانونی معرفی کرد.
مارس ۲۰۲۴: بیت کوین به بالاترین قیمت خود (بیش از ۷۳ هزار دلار) تا زمان نگارش این مقاله رسید.
آوریل ۲۰۲۴: چهارمین هاوینگ بیت کوین.
استخراج بیت کوین
ماینینگ (Mining) یا استخراج بیت کوین فرآیندی است که طی آن تراکنشهای بیت کوین به صورت رسمی در بلاک چین تایید و ثبت میشوند. همچنین از طریق استخراج است که بیت کوینهای جدید تولید شده و به گردش در میآیند.
در ابتدا، بیت کوین ارزش بالایی نداشت و ماینرهای بیت کوین نیز تعداد کمی بودند، به همین دلیل استخراج بیت کوین با CPU یا همان کامپیوترهای خانگی نیز امکانپذیر بود.
با گذر زمان، افراد بیشتری به سمت استخراج بیت کوین روی آوردند، سختی شبکه بیت کوین بالا رفت و اکنون استخراج بیت کوین تنها با خرید و پیکربندی کارتهای گرافیک قدرتمند یا دستگاههای ASIC قوی امکانپذیر است.
استخراج توسط ماینرها با استفاده از سختافزارها و نرمافزارهای خاصی انجام میشود. طی فرآیند استخراج، ماینر باید به یک عدد رمزنگاری شده خاص برسد که برابر یا کمتر از عددی است که توسط الگوریتم شبکه بیتکوین تعیین شده است.
اولین ماینری که راه حل این مشکل (یا همان هش) را پیدا میکند، بیت کوینهای جدید را به عنوان پاداش دریافت کرده و موفق میشود بلاک بعدی را استخراج کند. سپس این روند دوباره آغاز میشود. این پاداش انگیزهای است که ماینرها را تشویق میکند تا در جهت هدف اصلی استخراج بیت کوین مشارکت کنند: کسب حق ثبت تراکنشها در بلاک چین، تأیید صحت تراکنشها و در نتیجه تضمین امنیت شبکه بیت کوین.
فرآیند استخراج بیت کوین چگونه کار میکند؟
ماینینگ یا استخراج بیت کوین از نظر فنی فرآیند پیچیدهای است اما به طور خلاصه، زمانی که تراکنش بین کیف پولها انجام میشود، آدرسهای فرستنده و گیرنده و مقدار آن تراکنش در یک بلاک در بلاک چین ثبت میشود.
درون این بلاک چندین تراکنش قرار میگیرند و به خود بلاک نیز اطلاعاتی اختصاص داده میشود. سپس تمام دادههای موجود در بلاک هش میشوند، یعنی با استفاده از یک الگوریتم، رمزنگاری میشوند. نتیجه هش یک عدد ۶۴ رقمی هگزادسیمال است.
ماینرها یا استخراجکنندهها با یکدیگر رقابت میکنند تا هش هدف را پیدا کرده و هر ماینر که زودتر به این هش برسد، پاداش استخراج بلاک بعدی و دریافت بیت کوینهای جدید به او تعلق میگیرد.
سختی استخراج بیت کوین به صورت اتوماتیک تنظیم شده و به گونهای تنظیم میشود که یک بلاک جدید تقریباً هر ۱۰ دقیقه یک بار استخراج شود.
اگر تعداد ماینرهای شبکه زیاد شود، سختی شبکه افزایش پیدا میکند تا بلاکها زودتر از زمان تعیین شده استخراج نشوند. اگر تعداد ماینرها کاهش یابد، سختی استخراج پایین میآید تا ماینرها بتوانند در زمان تعیین شده به جواب برسند.
واحدها و تقسیمپذیری
واحد محاسبه سیستم بیتکوین bitcoin است. کدهای ارز ایزو ۴۲۱۷ برای نمایش بیتکوین BTC و XBT هستند. کاراکتر یونیکد آن ₿ است.[۱۵] یک بیتکوین به هشت رقم اعشار قابل تقسیم است.[۱۶] واحدهای کوچکتر بیتکوین، میلی بیتکوین (mBTC) است که برابر با 1⁄1000bitcoin محسوب میشود و واحد ساتوشی (سَت) که کوچکترین تقسیم ممکن است و در ادای احترام به خالق بیتکوین نامگذاری شدهاست و برابر 1⁄۱۰۰۰۰۰۰۰۰ (صد میلیونیوم) bitcoin است.[۱] بهطور مثال ۱۰۰٬۰۰۰ ساتوشی معادل یک میلی بیتکوین (mBTC) است.
زنجیرهبلوک
ساختار داده بلوکها در دفتر کل.
تعداد تراکنشهای بیتکوین در ماه، نمودار نیمه لگاریتمی[۱۷]
زنجیرهبلوک یک دفتر کل عمومی است که تراکنشهای بیتکوین را ثبت و ضبط میکند.[۱۹] زنجیرهبلوک به صورت زنجیره ای از بلوکها اجرا میشود که هر بلوک حاوی هش بلوک پیشین تا بلوک نخستین است. شبکهای از گرههای ارتباطی که نرمافزار بیتکوین را اجرا میکنند، زنجیرهبلوک را حفظ میکنند.[۲۰] برای نمونه پرداختکننده X، با استفاده از برنامههای نرمافزاری در دسترس در این شبکه، بیتکوینهای Y را به گیرنده Z منتشر میدهد.
گرههای شبکه میتوانند تراکنشها را بررسی کنند، آنها را به دفترچه خود اضافه کنند و برخی از تراکنشها را به گرههای دیگر ارسال کنند. هر گره یک نسخه از زنجیرهی بلوک را نگه میدارد تا همه بتوانند بهطور مستقل مطمئن شوند که مالکیت بیتکوینها درست است. تقریباً هر ۱۰ دقیقه، گروه جدیدی از تراکنشهای تأیید شده به شکل یک بلوک ساخته میشود و به زنجیره اضافه میشود و سریعاً در همه گرهها منتشر میشود. همه این کارها بدون نیاز به یک ناظر مرکزی انجام میشود. این باعث میشود نرمافزار بیتکوین بتواند بفهمد که یک بیتکوین خاص چه زمانی خرج شده و جلوی دوبار خرج شدن آن را بگیرد. برخلاف دفتر کل معمولی که فقط نقل و انتقالات واقعی را ثبت میکند، زنجیرهبلوک تنها جایی است که میتوان دید بیتکوینها هنوز خرج نشدهاند..[۱۶]
بلوکهای فردی، آدرسهای عمومی و تراکنشهای درون بلوکها را میتوان با استفاده از کاوشگر زنجیره بلوک بررسی کرد.[۲۱]
تراکنشها
تراکنشها با استفاده از زبان برنامهنویسی شبیه به فورث تعریف میشوند. معاملات از یک یا چند ورودی و یک یا چند خروجی تشکیل شده است. هنگامی که یک کاربر بیتکوین ارسال میکند، کاربر هر آدرس و مقدار بیتکوین ارسال شده به آن آدرس را در یک خروجی مشخص میکند. برای جلوگیری از دوبار خرج کردن بیتکوین، هر ورودی باید به خروجی خرج نشده قبلی در زنجیرهبلوک اشاره کند. از آنجایی که تراکنشها میتوانند چندین خروجی داشته باشند، کاربران میتوانند بیتکوینها را در یک تراکنش برای چندین گیرنده بفرستند. همانطور که در یک تراکنش نقدی، مجموع ورودیها (سکههایی که برای پرداخت استفاده میشود) میتواند از مجموع پرداختهای مورد نظر بیشتر شود. در چنین حالتی، یک خروجی دیگر برای تتمهی پول بکار میرود.
مالکیت
یک مثال از زنجیرهی مالکیت. در عمل، یک تراکنش میتواند بیش از یک ورودی و بیش از یک خروجی داشته باشد.
در زنجیرهبلوک، بیتکوینها در آدرسهای بیتکوین ثبت میشوند. برای ساخت یک آدرس بیتکوین، انتخاب یک کلید خصوصی معتبر تصادفی و محاسبه آدرس بیتکوین مرتبط نیاز است که میتوان در یک لحظه انجام داد. اما برعکس، محاسبه کلید خصوصی یک آدرس بیتکوین معین، عملاً غیرممکن است. کاربران میتوانند به دیگران بگویند یا یک آدرس بیتکوین را بدون به خطر انداختن کلید خصوصی مرتبط آن، عمومی کنند. علاوه بر این، تعداد کلیدهای خصوصی معتبر به قدری زیاد است که بعید است کسی یک جفت کلید را محاسبه کند که از قبل در حال استفاده است و دارای بودجه است. برای اینکه فرد بتواند بیتکوینهای خود را خرج کند، مالک باید رمزنگاری کلید عمومی مرتبط را بداند و تراکنش را به صورت دیجیتالی امضا کند. شبکه با استفاده از رمزنگاری کلید عمومی امضا را تأیید میکند. کلید خصوصی هرگز فاش نمیشود.
اگر کلید خصوصی گم شود، شبکهی بیتکوین هیچ مدرک دیگری از مالکیت را تشخیص نخواهد داد؛ سپس سکهها غیرقابل استفاده هستند و بهطور مؤثر گم میشوند. به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۳ یکی از کاربران ادعا کرد که ۷۵۰۰ بیتکوین به ارزش ۷٫۵ میلیون دلار که داخل یک هارد دیسک حاوی کلید خصوصی بود، را بهطور اتفاقی دور انداختهاست. اعتقاد بر این است که حدود ۲۰ درصد از کل بیتکوینها از بین میروند که ارزش بازار آنها در ژوئیه ۲۰۱۸ حدود ۲۰ میلیارد دلار است. و اینکه در رابطه با ماینر ها آنها غیر قانونی نیستند و آنها اینکار میکنند: برداشت و واریز هایی که انجام نشده انجام میدن و هش میکنند و در عوض ان بلاک چین مقداری بیت کوین به آنها میدهد.
امنیت
برای اطمینان از امنیت بیتکوین، کلید خصوصی باید مخفی بماند. اگر کلید خصوصی برای شخص ثالث فاش شود، به عنوان مثال، از طریق نقض اطلاعات، شخص ثالث میتواند از آن برای سرقت هر بیتکوین مرتبط استفاده کند. تا دسامبر ۲۰۱۷، حدود ۹۸۰۰۰۰ بیتکوین از صرافیهای ارزهای دیجیتال به سرقت رفتهاست.
در شبکهی بیتکوین، با هر بیتکوین بهطور مساوی رفتار میشود و از قابلیت تعویض اولیه اطمینان حاصل میشود. با این حال، کاربران و برنامهها میتوانند بین بیتکوینها تفاوت قائل شوند. در حالی که کیف پولها و نرمافزارها با همه بیتکوینها یکسان برخورد میکنند، تاریخچه تراکنش هر بیتکوین در زنجیرهبلوک ثبت میشود. این سابقه عمومی امکان تجزیه و تحلیل زنجیره ای را فراهم میکند تا جایی که کاربران میتوانند بیتکوینها را از منابع بحثبرانگیز شناسایی و بهطور بالقوه رد کنند.[۷۹] برای نمونه، در سال ۲۰۱۲، Mt. Gox حسابهای حاوی نوعی بیتکوینها را مسدود کرد چرا که بهعنوان سرقتشده شناسایی شده بودند.
استخراج نهایی بیتکوین
نخستین استخراجکنندگان بیتکوین از محاسبات همهمنظوره بر روی واحد پردازش گرافیکی استفاده میکردند، زیرا برای الگوریتم اثبات کار نسبت به سیپییوها مناسبتر بودند.
آماتورهای بعدی بیتکوین را با تراشههای تخصصی FPGA و ASIC استخراج کردند. تراشههای در تصویر به دلیل افزایش سختی منسوخ شدهاند.
امروزه، شرکتهای استخراج بیتکوین مرکز داده به همراه مکان مشخص و راهاندازی مقادیر زیادی از سختافزار استخراجکننده با کارایی بالا اختصاص میدهند.
نمودار نیمه لگاریتمی سختی نسبی استخراج
استخراج یا ماینینگ (به انگلیسی: Mining) یک سرویس ثبت سوابق است که از طریق استفاده از قدرت پردازش کامپیوتری انجام میشود. استخراج کنندگان با گروهبندی مکرر تراکنشها در یک بلوک، شبکه زنجیرهبلوک را ثابت، کامل و غیرقابل تغییر نگه میدارند، که سپس تراکنشها به شبکه پخش میشود و توسط گرههای گیرنده تأیید میشود. هر بلوک حاوی یک تابع هش رمزی اساچای-۲ از بلوک قبلی است،بنابراین هر بلوک به بلوک قبلی پیوند داده میشود و در مجموع این شبکه زنجیرهبلوک نام دارد.
برای پذیرفته شدن توسط بقیه شبکه، یک بلوک جدید باید حاوی الگوریتم اثبات کار (PoW) باشد.الگوریتم اثبات کار استخراج کنندهها را ملزم میکند تا عددی به نام تکبار (رمزنگاری نانس) را پیدا کنند (عددی که یک بار استفاده میشود)، به طوری که وقتی محتوای بلوک همراه با تکبار هش میشود، نتیجه از نظر عددی کوچکتر از هدف دشواری شبکه باشد.تأیید این اثبات برای هر گره در شبکه آسان است، اما تولید آن بسیار زمان بر است، همانطور که برای یک هش رمزنگاری ایمن، استخراج کنندهها باید مقادیر غیر nonce مختلفی را امتحان کنند (معمولاً دنباله مقادیر آزمایش شده اعداد حسابی است: ۰، ۱، ۲، ۳ و…). از آنجایی که هدف دشواری در مقایسه با هش معمولی بسیار کوچک است، هشهای بلاک دارای صفرهای اصلی هستند.همانطور که در این مثال هش بلوک دیده میشود:
با تنظیم این هدف دشواری، میزان کار مورد نیاز برای تولید یک بلوک را میتوان تغییر داد. هر ۲۰۱۶ بلوک (تقریباً ۱۴ روز که تقریباً ۱۰ دقیقه در هر بلوک داده میشود)، گرهها با هدف حفظ میانگین زمان بین بلوکهای جدید در ده دقیقه، بهطور قطعی هدف دشواری را بر اساس نرخ اخیر تولید بلوک تنظیم میکنند. به این ترتیب سیستم بهطور خودکار با مقدار کل توان استخراج در شبکه سازگار میشود. تا سپتامبر ۲۰۲۱، بهطور متوسط ۷۹ هزار میلیارد میلیارد تلاش برای ایجاد هش بلاک کمتر از هدف دشواری نیاز است. محاسبات با این بزرگی بسیار گران هستند و از سختافزارهای تخصصی استفاده میکنند.
سیستم اثبات کار، در کنار زنجیرهبندی بلوکها، تغییرات زنجیرهبلوک را بسیار سخت میکند، زیرا مهاجم باید تمام بلوکهای بعدی را اصلاح کند تا تغییرات یک بلوک پذیرفته شود.. همانطور که بلوکهای جدید همیشه استخراج میشوند، دشواری اصلاح یک بلوک با گذشت زمان افزایش مییابد و تعداد بلوکهای بعدی (که تأیید بلوک دادهشده نیز نامیده میشود) افزایش مییابد.
الگوریتم اجماع اثبات کار (PoW) در بیت کوین چیست؟
الگوریتم اجماع اثبات کار یا Proof of Work در شبکه بیت کوین، همان مکانیزمی است که باعث میشود بتوان بیت کوین را استخراج کرد. اثبات کار (PoW) یک مکانیسم اجماع برای به توافق رسیدن نودهای شبکه بیت کوین است.
شبکه بیت کوین غیرمتمرکز است، برای همین نودها به چنین الگوریتمی نیاز دارند که بتواند امنیت شبکه را تضمین کند و ماینرها با آن بتوانند روی تایید تراکنشها و بلاکها توافق کنند یا به اجماع برسند.
الگوریتم اثبات کار، اعضای شبکه را ملزم میکند تا برای حل یک معمای ریاضی یا پازل رمزگذاری شده (همان پیدا کردن هش) «کار» یا تلاش کنند.
در ازای این کار یا تلاش در الگوریتم اثبات کار، ماینرها پاداش دریافت میکنند و به این فرآیند استخراج بیت کوین میگویند.
الگوریتم اثبات کار امکان پردازش امن تراکنشهای همتا به همتا (P2P) را بدون نیاز به یک نهاد شخص ثالث برای مدیریت مرکزی فراهم میکند.
اجرای الگوریتم اثبات کار به مقدار زیادی انرژی نیاز دارد، که با پیوستن ماینرهای بیشتری به شبکه افزایش مییابد. به همین دلیل استخراج بیت کوین نیازمند دستگاههای ماینری است که برق و انرژی زیادی مصرف میکنند.
ویژگیهای بیت کوین
در اینجا توضیح میدهیم که ویژگیهای نوآورانه بیت کوین چیست که باعث شده این ارز دیجیتال منحصر به فرد بوده و تبدیل به با ارزشترین و معروفترین رمزارز بازار کریپتو شود. همچنین بیت کوین با این ویژگیها، مزایای مختلفی را نسبت به سیستمهای مالی سنتی ارائه میدهد.
تمرکززدایی
بیت کوین یک شبکه غیرمتمرکز است، به این معنی که توسط هیچ نهاد واحدی مانند دولت یا موسسات مالی یا بانکها کنترل نمیشود. در عوض، بیت کوین بر فناوری دفتر کل توزیع شده به نام بلاک چین متکی است که در آن تراکنشها توسط شبکهای از گرهها (رایانهها) از طریق مکانیزم اجماع اثبات کار (PoW) تأیید میشوند.
تقسیم پذیری
هر واحد بیت کوین (BTC) به بخشهای بسیار کوچکتر قابل تقسیم است، به طوری که یک بیت کوین (BTC) میتواند به ۱۰۰ میلیون واحد کوچکتر به نام ساتوشی تقسیم شود.
این سطح بالای تقسیمپذیری امکان انجام تراکنشها در همه اندازهها، از تراکنشهای خرد گرفته تا انتقالهای بزرگ را فراهم میکند و آن را برای استفادههای مختلف همهکاره مناسب میسازد. همچنین میتوانید بیت کوین را با مقدار سرمایه کم خریداری کنید.
ماندگاری
بیت کوین به عنوان یک دارایی دیجیتال، مانند ارزهای سنتی در معرض فرسایش فیزیکی نیست. این پول کاملاً به شکل الکترونیکی وجود دارد و روی بلاک چین ذخیره میشود که آن را در برابر آسیب فیزیکی غیرقابل نفوذ میکند و تا زمانی که بلاک چین فعال است، طول عمر آن را تضمین میکند.
شفافیت
تراکنشهای بیت کوین در یک دفتر کل عمومی به نام بلاک چین ثبت میشوند که برای همه قابل دسترس است. این شفافیت امکان تأیید معاملات و قابلیت حسابرسی را فراهم میکند و به ایجاد اعتماد و کاهش تقلب کمک میکند. البته در حالی که معاملات قابل مشاهده است، هویت طرفین با نام مستعار مشخص میشود.
معاملات همتا به همتا (P2P)
بیت کوین تراکنشهای همتا به همتا را بدون نیاز به واسطههایی مانند بانکها امکانپذیر میکند. این بدان معناست که کاربران میتوانند بدون اتکا به زیرساختهای بانکداری سنتی، وجوه را مستقیماً میان یکدیگر منتقل کنند که متقابلاً میتواند زمان و کارمزد تراکنشها را کاهش دهد.
کمیابی
بیت کوین دارای سقف عرضه ۲۱ میلیون واحد است که آن را تبدیل به یک دارایی ضد تورمی میکند. این محدودیت عرضه در پروتکل بیت کوین کدگذاری شده است و برای تقلید از ماهیت محدود فلزات گرانبها مانند طلا طراحی شده است. عرضه محدود میتواند به محافظت در برابر تورم و افزایش ارزش آن در طول زمان با افزایش تقاضا کمک کند.
ناشناس بودن تراکنشها
تراکنشهای بیت کوین با نام مستعار هستند، به این معنی که در حالی که جزئیات تراکنش به صورت عمومی قابل مشاهده است، هویت واقعی افراد پشت آدرسهای کیف پول مشخص نیست.
مبادلات ارزی
بیت کوین را میتوان در صرافی ارز دیجیتال، با ارزهای دیگر مانند ارزهای فیات و ارزهای دیجیتال مبادله کرد. پلتفرمهای صرافی معتبر، فرآیند مبادله را تسهیل میکنند و معامله بیت کوین را با سایر داراییها یا بالعکس برای کاربران نسبتاً آسان میکنند.
سرعت تراکنشها
تراکنشهای بیت کوین را میتوان نسبتاً سریع پردازش کرد، به ویژه در مقایسه با سیستمهای بانکی سنتی در تراکنشهای بینالمللی. البته زمان تراکنشها میتواند متفاوت باشد، بهویژه در طول فعالیتهای بالای شبکه، اما تأیید تراکنشها معمولاً در عرض چند دقیقه انجام میشود و سرعت آن را نسبت به بسیاری از سیستمهای پرداخت بین-مرزی سنتی سریعتر میکند.
قابلیت حمل
بیت کوین بسیار قابل حمل است، زیرا به صورت دیجیتال وجود دارد و میتوان آن را در دستگاههای مختلف مانند تلفنهای هوشمند، رایانهها و کیف پولهای سختافزاری ذخیره کرد.
این قابلیت حمل به کاربران این امکان را میدهد که برخلاف پول نقد فیزیکی یا فلزات گرانبها، سرمایه خود را به راحتی به آن سوی مرزها حمل کنند. به بیان دقیقتر، باید گفت بیت کوین مانند داراییهای ملموس و فیزیکی چالش جابهجایی را ندارد.
امنیت
امنیت بیت کوین توسط شبکه غیرمتمرکز و پروتکلهای رمزنگاری آن پشتیبانی میشود. بلاک چین بیت کوین توسط تعداد زیادی گره یا رایانه حفظ میشود و مکانیسم اجماع اثبات کار تضمین میکند که تغییر تاریخچه تراکنشها تقریباً غیرممکن باشد و حملات هکرها را دور میکند.
ارسال و دریافت ارزهای دیجیتال
ارسال و دریافت بیت کوین یا سایر ارزهای دیجیتال شامل انتقال داراییهای دیجیتال از یک کیف پول به کیف دیگر از طریق شبکه بلاک چین است. این فرآیند ساده است و میتواند با استفاده از یک برنامه کیف پول انجام شود، جایی که فرستنده آدرس گیرنده و مبلغ ارسالی را وارد میکند. سپس تراکنش برای اعتبارسنجی به شبکه بلاک چین فرستاده شده و در آنجا تایید و پردازش میشود.
آینده بیت کوین
زمانی که بیت کوین در سال ۲۰۰۹ معرفی شد، هدف آن ایجاد انقلابی در دسترسی و کنترل افراد روی سرمایهشان بود، اما آن انقلاب به سختی به وقوع پیوست. دهه اول پرفراز و نشیب این ارز دیجیتال با کلاهبرداریها، شکستها و نوسانات قیمتی شدید همراه بود و دهه دوم نیز تفاوت چندانی نداشت. البته باید افزایش قیمت حدود ۶۰ هزار دلاری بیت کوین در این سالها را نیز در نظر گرفت. میتوانید برای مشاهده قیمت بیت کوین و تغییرات لحظهای آن به بازار مراجعه کنید.
کلاهبرداری در مقیاس بزرگ هنوز در زمینه کریپتو اتفاق میافتد و محدودیتها و قوانین و مقررات کشورها نیز روز به روز در این زمینه سختتر میشود. در این میان، تخمین اینکه در آینده چه اتفاقی برای قیمت بیت کوین خواهد افتاد دشوار است، اما در اینجا برخی پیشبینیها میان مردم رایجتر است:
به احتمال زیاد بیت کوین در دهه آینده نیز محبوب خواهد بود شاید حتی کاربران بیشتری پیدا کند.
احتمالاً بلاک چین بیت کوین برای رسیدگی به مشکلات بلندمدت مانند مقیاسپذیری و امنیت به توسعه خود ادامه خواهد داد.
رویدادهای هاوینگ بخش مهمی از آینده بیت کوین است زیرا از نظر تاریخی بر افزایش قیمت آن تاثیر گذاشته است.
راهی برای پیشبینی دقیق قیمت بیت کوین در آینده وجود ندارد.
محبوبیت و قیمت بیت کوین برای سرمایهگذاران آن مهم است و مواردی مانند اخبار، تحولات تکنولوژی بلاک چین، قانونگذاریها، احساسات سرمایهگذاران و نمای کلی اقتصاد کلان در ارزش آن تاثیر میگذارد. همچنین اگر قرار باشد بیت کوین در سطح عمومی پذیرفته شود، باید مشکل مقیاسپذیری آن حل شود تا بتواند در آن واحد تعداد تراکنشهای بیشتری را پردازش کند.
همچنین باید توجه داشت که پس از استخراج ۲۱ میلیون بیت کوین، پاداش استخراج در قالب بیت کوینهای جدید از بین خواهد رفت اما ماینرها در ازای تایید تراکنشها، از کارمزد تراکنشها درآمد خواهند داشت.
جمعبندی
بیت کوین (BTC) اولین، محبوبترین و ارزشمندترین رمزارز در بازار ارزهای دیجیتال است. بلاک چین بیت کوین یک شبکه غیرمتمرکز است که امکان انجام تراکنشهای همتا به همتا را برای کاربران فراهم میکند.
ماینرها در بلاک چین بیت کوین به استخراج ارز BTC و تایید تراکنشها و حفظ امنیت شبکه میپردازند و در ازای این مشارکت خود، ارز دیجیتال بیت کوین به عنوان پاداش دریافت میکنند.
مقدار پاداش استخراج بیت کوین تقریباً هر ۴ سال یک بار نصف میشود، تا زمانی که بیت کوین به سقف عرضه خود یعنی ۲۱ میلیون واحد برسد. در آن زمان، با استخراج بیت کوین دیگر کوینهای جدید تولید نمیشوند و ماینرها پاداش مشارکت خود در تضمین امنیت شبکه را از کارمزد تراکنشها دریافت میکنند.
آینده بیت کوین یا هیچ ارز دیجیتال دیگری را نمیتوان به طور دقیق پیشبینی کرد، اما احتمال میرود که بیت کوین در دهه آینده به پذیرش گستردهتر و محبوبیت بیشتری برسد، البته در صورتی که بتواند مشکلات مقیاسپذیری و قانونگذاریها را حل کند.
پرسشهای متداول
بلاک چین بیت کوین چیست؟
بلاک چین بیت کوین یک پایگاه داده غیرمتمرکز است که شخص یا نهاد خاصی روی آن کنترل ندارد و توسط شبکهای از رایانهها یا نودها مدیریت میشود. اطلاعات تراکنشهای بیت کوین روی بلاک چین بیت کوین و درون بلاکهای به هم پیوسته ثبت میشوند.
چرا ماینرها بیت کوین استخراج میکنند؟
استخراج بیت کوین سه هدف کلی دارد: تایید تراکنشهای بیت کوین، حفظ امنیت بلاک چین بیت کوین و دریافت پاداش در قالب بیت کوین.
استخراج ارز دیجیتال بیت کوین چگونه انجام میشود؟
استخراج بیت کوین نیازمند نرمافزارها و سختافزارهای قدرتمند مانند دستگاههای ASIC است. شبکه بیت کوین برای ممکن ساختن استخراج BTC، از مکانیزم اجماع اثبات کار استفاده میکند.
خرید و فروش بیت کوین چگونه انجام میشود؟
به صورت کلی مبادلات بیت کوین در صرافیهای معتبر ارز دیجیتال انجام میشود.
کوچکترین واحد بیت کوین چیست؟
کوچکترین واحد بیت کوین، ساتوشی (Satoshi) نام دارد و هر ساتوشی معادل ۰/۰۰۰۰۰۰۰۱ بیت کوین یا یکصد میلیونم از یک بیت کوین است.
حداکثر مقدار عرضه بیت کوین چقدر است؟
حداکثر مقدار عرضه بیت کوین ۲۱ میلیون واحد است و پس از رسیدن به این مقدار، انتشار کوینهای جدید بیت کوین متوقف میشود.
بیت کوین از کجا میآید؟
بیت کوین در فرایند استخراج تولید و وارد چرخه بازار میشود. ماینرها با مشارکت در شبکه بیت کوین، امنیت آن را تأمین و بلاکهای جدید تولید میکنند. هر ماینری که موفق شود یک بلاک تولید کند، از شبکه پاداشی در قالب بیت کوین دریافت میکند و این لحظه تولد بیت کوینهای جدید است.
از کجا بیت کوین بخرم؟
بیت کوین را میتوان از صرافیهای ارزهای دیجیتال خرید. صرافیهای زیادی در سرتاسر جهان در ازای ارزهای رایج بیت کوین میفروشند. از صرافیهای ارز دیجیتال ایرانی یا خارجی با کارت بانکی یا با ارزهایی مثل تتر میتوانید بیت کوین بخرید.
آیا بیت کوین در ایران قانونی است؟
بیت کوین در ایران جایگاه تعریفشده قانونی ندارد؛ اما در ماده ۲ قانون مجازات عمومی آمده است: «هیچ امری را نمیتوان جرم دانست؛ مگرآنکه بهموجب قانون برای آن مجازات یا اقدامات تأمینی یا تربیتی تعیین شده باشد.» ازاینرو، خریدوفروش و نگهداری بیت کوین جرم نیست. بااینحال، استخراج بیت کوین محدودیتهایی در کشور دارد که باید پیش از اقدام به این کار، درباره آن تحقیق کنید.
آیا استخراج بیت کوین سودآور است؟
سودآوری استخراج بیت کوین به عوامل زیادی ازجمله هزینه برق مصرفی و قیمت دستگاه استخراج و قیمت بیت کوین در بازار بستگی دارد. کسانی که میخواهند بیت کوین استخراج کنند، باید این نکات را در نظر بگیرند.
پس از استخراج همه بیت کوینها، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
وقتی استخراج همه ۲۱میلیون واحد بیت کوین تمام شد، تنها منبع درآمد ماینرها از محل کارمزد تراکنشها خواهد بود. در آن زمان، مقدار کارمزد و قیمت بیت کوین در بازار تعیین خواهد کرد که آیا فعالیت بهعنوان ماینر سودآوری دارد یا خیر.